નીરવ મોદી અને મેહુલ ચોકસી કૌભાંડ : કેવી રીતે ફાટી નીકળી હતી કરોડો રૂપિયાની છેતરપિંડી? PNBના કર્મચારીઓ પણ સાથે હતા
ફેબ્રુઆરી 2018ના પ્રારંભમાં દેશભરમાં ભવ્યતા પામેલો પંજાબ નેશનલ બેન્ક (PNB) કૌભાંડ પ્રકાશમાં આવ્યું હતું. નીરવ મોદી અને મેહુલ ચોકસીના કરોડો રૂપિયાના ફ્રોડની વિગતો જ્યારે PNBએ સેબી અને બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જને આપી ત્યારે સમગ્ર દેશ હચમચી ગયો. બેન્કે આશરે ₹11,356 કરોડના ઘોટાળાની પુષ્ટિ કરી. થોડા દિવસો બાદ આ આંકડો વધીને વધુ ₹1,300 કરોડ સુધી પહોંચ્યો અને સીબીઆઈને પણ આ અંગે માહિતી આપવામાં આવી. Nirav Modi and Mehul Choksi scam
કૌભાંડ કેવી રીતે ફાટી નીકળ્યો?
PNBના ફોરેક્સ વિભાગમાં કામ કરતા ડેપ્યુટી મેનેજર ગોકુલનાથ શેટ્ટી અને એક અન્ય કર્મચારી મનોજ ખરાતે મળીને, નીરવ મોદી અને મેહુલ ચોકસીની કંપનીઓને જાળસાજીથી LoU (લેટર ઓફ અન્ડરટેકિંગ) ઇશ્યૂ કર્યા હતા. LoUના આ દસ્તાવેજો core banking system (CBS)માં દાખલ કર્યા વગર બહારથી જ પસાર કરવામાં આવતાં હતાં. એટલે કે બેન્કના મુખ્ય તંત્રને ઘોટાળાની જાણ પણ નહોતી.
જ્યારે ગોકુલનાથ શેટ્ટીની જગ્યાએ નવી નિમણૂક થઈ અને નવા અધિકારીએ LoU ઇશ્યૂ કરવા ઇન્કાર કર્યો, ત્યારે ઘોટાળાની સચ્છાઈ બહાર આવી. નીરવ મોદી તરફથી અગાઉ અનેક વાર સમયસર ચુકવણી કરવામાં આવતા, કર્મચારીઓનું વિશ્વાસ જીતવામાં તેઓ સફળ રહ્યા હતા. સાથે-સાથે મોટાં પ્રમાણમાં લાંચ પણ આપવામાં આવતી હતી.
PNBના કર્મચારીઓએ પણ આપ્યો સાથ
નીરવ મોદી અને તેની ટીમે બેન્કના બે કર્મચારીઓને પોતાના સાથીદાર બનાવી લીધા હતા, અને SWIFT (સોસાયટી ફોર વર્લ્ડવાઈડ ઈન્ટરબેન્ક ફાઈનાન્સિયલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન) સિસ્ટમના માધ્યમથી આંતરરાષ્ટ્રીય લેવડદેવડ હાથ ધરતો. આ SWIFT ટ્રાંઝેક્શનને core banking systemથી અલગ રાખી ઘટનાઓને છુપાવવામાં આવતી.
આ જાળીવી LoUના આધાર પર નીરવ મોદીએ એક્સિસ બેન્ક અને ઈલાહાબાદ બેન્ક જેવી સંસ્થાઓમાંથી વિદેશી ચલણમાં લોન લીધી, જે પૈસા પછી નોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ્સ મારફતે વિદેશી કંપનીઓ સુધી પહોંચાડવામાં આવ્યા. આ કંપનીઓ સીધી રીતે નીરવ મોદીને જોડાયેલી હતી.